Kult Cudownego Obrazu Matki Boskiej Szkaplerznej

Kościół farny w Łańcucie jest jednocześnie Sanktuarium, ze względu na koronowany obraz Matki Bożej Szkaplerznej, który od ponad trzech wieków słynie łaskami i jest przedmiotem kultu religijnego. Obraz ten umieszczony jest w zamknięciu południowego ramienia transeptu, w eklektycznym ołtarzu pochodzącym z początku XX wieku, zaprojektowanym przez Kazimierza Mieczysława Chodzińskiego.

W zwieńczeniu ołtarza znajduje się obraz przedstawiający Świętą Rodzinę pędzla Augusta Westphalena z Berlina. Ołtarz otoczony jest przez gabloty z wotami, które świadczą o licznych łaskach wypraszanych przez wiernych, za wstawiennictwem Matki Bożej Szkaplerznej na przestrzeni wieków. Obraz Matki Bożej Szkaplerznej jest swobodną kopią krakowskiego obrazu Matki Bożej Piaskowej . Można dopatrzyć się w jego wyglądzie wzorów bizantyjskich, a mianowicie Hodegetrii, czyli Tej, która wskazuje drogę , przypisywanej św. Łukaszowi.

Obraz przybył do Łańcuta w 1670 roku, za sprawą Krzysztofa Ziemczyka, rajcy miejskiego, który zakupił go od krakowskiego karmelity, jak głoszą podanie, za dwie sztuki sukna . Przez jakiś czas wisiał on w jego domu, do momentu gdy poskromił niebiańskim światłem rozpustną młodzież . Ten cud skłonił właściciela do przekazania obrazu do kościoła farnego, aby tam odbierał należną mu cześć. Obraz jest malowidłem olejnym na płótnie o wymiarach 110 x 82 cm, naciągniętym na trzy jesionowe deski. Matka Boża przedstawiona jest w półpostaci, na ręku trzyma dzieciątko i pochyla ku niemu głowę. Skronie Madonny okrywa biały maforion, nakryty ciemnoniebieskim płaszczem ze złotą podszewką i galonami, który spływa na ciemnoczerwoną suknię.

W roku 1679 ksiądz Andrzej Podolski ufundował dla obrazu Madonny srebrną sukienkę, która zasłoniła opisany wyżej obraz, pozostawiając odsłonięte jedynie twarze, ręce i nogi Maryi oraz Dzieciątka. Sukienka ta do dnia dzisiejszego zdobi obraz Matki Bożej Szkaplerznej. Sama sukienka wykonana jest z posrebrzanej, miedzianej blachy, a swoja symboliką nawiązuje do obrazu Matki Bożej Śnieżnej z rzymskiej bazyliki Santa Maria Maggiore. Blacha zawiera motywy mięsistych liści oraz kwiatów akantu, a w tle motyw lilii ujętych w literę S . Nad czołem Maryi została umieszczona charakterystyczna gwiazda, a wokół głowy wieniec z gwiazd dwunastu . Korony na głowach Maryi i dzieciątka są zamknięte, zwieńczone jabłkiem i krzyżem. W prawej ręce Jezus trzyma szkaplerz, który Maryja podtrzymuje. Ma on formę dwóch prostokątów, połączonych tasiemkami. Na jednym widnieje monogram Jezusa, na drugim Maryi.

Motyw szkaplerza nie występuje na obrazie, lecz wyłącznie na sukience. Stało się ta dlatego, że fundator sukienki założył jednocześnie w Łańcucie Bractwo Świętego Szkaplerza, a obraz oddał pod jego opiekę. Wybudowano wówczas na polecenie księcia Franciszka Lubomirskiego specjalną kaplicę szkaplerzną pod kierunkiem Tylmana z Gameren, w której umieszczono obraz. Od tego momentu zaczęto czcić łańcucki obraz pod wezwaniem Matki Bożej Szkaplerznej. W hołdzie Pani Łańcuckiej obraz sam jest oficyną łask duchowych, w której Bóg wszechmogący czyni dziwy tym, którzy z ufnością uciekają się o pomoc dla siebie lub dla potrzebujących i nikt stąd nie odchodzi smutny, a między innymi i ja także wiele dobrodziejstw temu miejscu zawdzięczam. A to jest szczególne , Ks. Andrzej Antoni Podolski Łańcut 1699 r. Akt z 1756 r. patrząc na obraz Matki Bożej Szkaplerznej w Łańcucie:

„Najświętsza Matko Jezusowa Sercem Jezusowym miłuję Cię, chwalę Cię, pozdrowić Cię aż na wieki pragnę. Ścielę się przy nogach Twoich Przebłogosławiona Panno, ja zewsząd najniegodniejsza niewolnica Twoja, pod Twe Najświętsze nogi serce moje składam, bo mu najlepiej przy Tobie .”

Najwcześniejsze informacje dotyczące kultu obrazu Matki Bożej Szkaplerznej znajdują się w opisach wizytacji łańcuckiej parafii przez biskupa przemyskiego Jerzego Albrechta Doenhoffa z 1699 roku oraz Wacława Hieronima Sierakowskiego z 1744 roku. W 1701 roku diecezjalna komisja złożyła oświadczenie że Obraz Najświętszej Maryi Panny Szkaplerznej w kościele prepozyturalnym w Łańcucie jest cudowny. Orzeczenie to spowodowało umieszczenie obrazu na liście polskich obrazów maryjnych słynących łaskami. Począwszy od XVIII wieku kult Obrazu ciągle narastał, a swoje apogeum osiągnął 20 września 1992 roku, kiedy to ówczesny metropolita przemyski, Bp Ignacy Tokarczuk, ukoronował go złotymi koronami, ufundowanymi przez parafian i poświęconymi rok wcześniej przez papieża Jana Pawła II w czasie pobytu w Rzeszowie. Obraz Matki Boskiej Szkaplerznej jest dla nowożeńców pierwszym miejscem, do którego udają się szukając wsparcia i błogosławieństwa na nowej drodze życia.